اگر عدالت را به معنای ایجاد شرایطی برابر برای تمامی اقشار جامعه جهت بروز و ظهور استعدادها و ظرفیت هایشان در نظر بگیریم‌ نقش یک نهاد با اختلاف بسیاری نسبت به دیگر نهادها و سازمانها مهم‌تر و حیاتی است و آن هم آموزش و پرورش است.

به همین نسبت بود که نتایج کنکور سراسری سال ۱۴۰۱ که بیانگر حضور تنها یک دانش آموز از مدارس دولتی در میان ۴۰ برگزیده برتر گروه های آزمایشی مختلف بود بسیار تکان دهنده و مورد نقد بی رحمانه اما درست و منطقی دلسوزان و صاحب نظران این عرصه قرار گرفت.

این آمار نشانگر این است که بیش از ۷۰ درصد از برگزیدان برتر کنکور سراسری در مدارسی تحصیل کردند که تنها سه درصد از کل آموزش کشور را پوشش می دهد، سه درصدی که با توجه به نرخ شهریه، شرایط پذیرش دانش آموز و غیره تحصیل در این مدارس را عملا از عهده بسیاری از اقشار مختلف مردم از جمله اقشار ضعیف خارج می کند.

به همین دلیل آموزش و پرورش نقشی مهم در اجرای «عدالت» که یکی از اصول پنچ گانه دین مبین اسلام است ایفا می کند.

 در مازندران چه خبر است ؟

حال که اهمیت موضوع تا حد زیادی تبیین شده  بد نیست نگاهی به کارنامه آموزش و پروش مازندران با متر و معیار کنکور سراسری بیاندازیم، استانی که از قضا دارای استعدادهای فراوانی در حوزه های مختلف از جمله علم و دانش است و بزرگان زیادی را در این عرصه تقدیم ایران اسلامی کرده است، امسال و برخلاف ادوار گذشته توفیق چندانی در میان برگزیدگان برتر کنکور سراسری نداشت.

این در حالی است که استان مازندران در دهه گذشته همواره از جایگاه ثابتی میان برگزیدگان تک رقمی گروه های مختلف کنکور سراسری برخوردار بود اما امسال برخلاف ادوار گذشته هیچ مازندرانی موفق به کسب رتبه تک رقمی کنکور در گروه های آزمایشی مختلف نشد!

مازندران رتبه یک پوشش مدارس غیردولتی 

عدم توفیق مازنی ها در کنکور سراسری امسال در حالی اتفاق افتاد که علیرضا سعدی پور، مدیرکل سابق آموزش و پرورش مازندران طی مصاحبه ای با رسانه ها آمار مدارس غیردولتی مازندران در سال گذشته را ۸۰۷ مدرسه عنوان کرد که چیزی بیش از ۲۳ درصد از پوشش آموزشی استان مازندران را شامل می شود.

در همین زمینه اولین پرسش مهم آن است که با این آمار بالای‌ مدارس غیردولتی که تقریبا ۲ برابر متوسط کشوری است چرا نام هیچ دانش آموز مازنی در میان برگزیدگان تک رقمی کنکور سراسری مشاهده نمی شود؟ در واقع می توان مدعی بود که همین مدارس غیردولتی که عامل مهمی در ایجاد شرایطی ناعادلانه هستند به خوبی نقش کیفی خود را در آموزش و پرورش دانش آموزان ایفا نمی کنند.

موضوع دیگر توزیع گستردگی برگزیدگان رتبه های تک رقمی در مازندران است که کمتر توجه ای به آن در سطح نخبگانی استان می شود اما متاسفانه بیانگر آماری فاجعه بار در اجرای عدالت آموزشی در سطح استان است؛ طبق آمار و در بازه سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ برگزیدگان تک رقمی مازنی کنکور سراسری تنها در انحصار دانش آموزان پنج شهرستان ساری، بابل، آمل، بابلسر و نور بوده است و ۱۷ شهرستان دیگر دستشان از کسب رتبه های تک رقمی کنکور سراسری کوتاه مانده است، این خود بیانگر اختلاف سطح کیفی مدارس این شهرستان ها با پنج شهرستان یاد شده است.

سه اولویت مهم پیش رو در مازندران

با توجه به جمیع جوانب و آنچه بیان شد، به نظر می آید پیگیری و در اولویت قرار دادن چند موضوع برای مسئولان آموزش و پرورش استان مازندران الزامی باشد.

نخست وجود تعداد زیادی مدارس غیردولتی در استان مازندران است که فرصت برابر تحصیل را از اقشار ضعیف و کم درآمد استان دریغ می کند چرا که آموزش و پرورش نقش بی بدیلی در اجرای عدالت اجتماعی به عنوان یک اصل از دین مبین اسلام و یک رکن در انقلاب اسلامی دارد.

مورد دوم توجه ویژه به اجرای عدالت آموزشی در سراسر استان به ویژه مناطق کم برخوردارتر و تمرکز زدایی کیفی آموزش است که به نظر می رسد در انحصار پنج شهرستان نام برده شده است.

مورد سوم نیز پیگیری کیفیت آموزش مدارس استان با توجه به عدم توفیق دانش آموزان مازنی در کنکور سراسری امسال و میزان بالای مدارس غیردولتی در مازندران است که نشان می دهد مدارس غیردولتی استان با توجه به هزینه های آموزشی که از والدین اخذ می نمایند کارکرد مناسب خود را در آموزش دانش آموزان ایفا نمی کنند.

محمد قنبرنیا - تحلیلگر اجتماعی و سیاسی